Koleksiyonum ve Araştırmalarım Doğrultusunda İtalya’nın Graff-Medya Tarihi Bölüm I

Avrupa ülkelerinin çoğu gibi, İtalya'nın da kendi graff-medya tarihi vardır. Bizim özel durumumuzda bu tarih, ilk heveslilerin çıkardığı öncü zine'lerin ve dergilerin yayımlandığı 90'ların başına kadar uzanır.

Yıllar içinde yavaş yavaş dev bir tsunamiyi andıran bir şeye dönüşen bu dalganın tam tarihini yeniden inşa etmek kolay değildir ya da belki de daha doğrusu, imkânsızdır. Çünkü sözünü ettiğimiz kitlenin büyük bir kısmı yeraltında faaliyet göstermekte ve olgunun kendisi de tartışmalı bir doğaya sahiptir. Bu nedenle burada yapmaya çalışacağım şey, olgunun çok kısa bir tarihini kabaca aktarmak ve ardından, bir koleksiyoncunun mütevazı görüşüne göre son yıllarda en ilginç işleri yayımlayan birkaç yayıncı ve yayını seçmektir.

Daha önce de belirtildiği gibi, burada her şey 90’ların başında, “editions” yani basılı işler bağlamında başladı: İlk graffiticilerin, Avrupa’daki büyük breakdance dalgasından esinlenerek ’84 civarında boyamaya başlamış olmalarına rağmen (bkz. ShaOne - Remixed Media 1980–2020, Showdesk 2023, ISBN: 979-12-81375-03-1) ve graffitilerin “bir kısmını” içeren ilk yayın niteliğindeki şey, bir çağdaş sanat sergisinin kataloğu olmasına rağmen (Arte di Frontiera, 1984), ancak 90’ların başında sahne kendi medyasını üretmeye yetecek kadar olgunlaşmıştı: Alleanza Latina (Cenova, 1991) gibi, birkaç yıl içinde gazete bayilerinde dağıtılan bir hip hop dergisine dönüşen, Tribe (Milano) ve Trap (Milano/Treviso).

Muhtemelen başka küçük, bağımsız yayın projeleri de basılmıştır; örneğin Pongo CKC'nin siyah-beyaz fotokopiyle çoğaltılmış Cazzo zine'i (Milano bölgesi, 1992). Ancak bunlar hakkında çok az bilgi mevcut olduğundan, hata yapmadan tahmin yürütmek neredeyse imkânsızdır.

Isabel Carrasco Castro ve Aroldo Marinai’nin ‘Frogmen’ kitabı, kurbağa figürlü dört kare baskıyla Firenze’deki ilk street art dalgasını anlatan kapağıyla sergileniyor.

Dolayısıyla, İtalyan sahnesinin kendini tanıtmaya başlaması 90'ların başında, öncelikle bağımsız zine'ler aracılığıyla, ama çoğunlukla dergiler aracılığıyla gerçekleşti. Bunların çoğu yalnızca birkaç sayı dayanabilmişken, Aelle 53 sayı yayımlamayı başardı (son sayı 2001'de, yani bundan 24 yıl önce). Dergi yıllar içinde değişimlere uğradı; graffitiyle ilgili içerikler giderek azalırken, daha popüler olan rap müziği ve genel hip hop kültürüne yöneldi.

Aelle hip hop dergilerinden iki sayı üst üste serili; graffiti karakter illüstrasyonları ve rap kültürü başlıkları 90’lar İtalyan sahnesini yansıtıyor.

Her neyse, o dönemden itibaren yayımların sayısı neredeyse üssel olarak arttı. İnternetin doğuşu basılı materyali öldürmedi, fakat kesinlikle içerik dağıtmak için daha demokratik ve ucuz bir yol ortaya koydu ve graffitiyle ilgili medyaların alternatif ve paralel bir ağı haline geldi.

En erken İtalyan graffiti web siteleri arasında stradanove.net (Modena, 1997) ve invisible.uni.cc (Umbria, 2000’ler başı) sayılabilir; bombersboard.net (Milano bölgesi, 2000’ler başı) ise tamamen graffitilere adanmış ilk sosyal medya örneklerinden biriydi. Bombers Board hakkında konuşurken, başarısı—tıpkı dergilerde olduğu gibi—editörlerin güvenilirliğiyle ilişkiliydi. Bu editörler tesadüfen, ilk metro-odaklı dergi Subwaynet ile, en ilginç hardcore graffiti, post-graffiti sokak sanatı, illüstrasyon, grafik ve fotoğrafı muazzam bir zevkle harmanlayan Garage Magazine’in (4. sayıdan itibaren) arkasındaki kişilerdi.

Stradanove.net’i tanıtan iki kartvizit, Emilia-Romagna gençlik platformunu temsil eden çizgi roman tarzı kadın illüstrasyonuyla ahşap zeminde duruyor.

Ana konumuza, yani İtalya’daki graffiti dergilerine dönersek: İlk erken dalgadan sonra, yaklaşık ’96’dan itibaren büyük bir başlık patlaması yaşandı (aynı dönemde İtalya’nın en önemli graffiti kitaplarından biri yayımlandı: Style: Writing from the Underground (Stampa Alternativa / IGTimes, 1996; ISBN-10: 8872263182, ISBN-13: 978-8872263181); Phase II ile yapılmış, o dönemde Bologna ve Rimini arasında yaşayan bir işbirliği). O tarihten itibaren ulusal ve yerel sahnelere odaklanan düzinelerce farklı yayın ortaya çıktı.

Style: Writing from the Underground’ ve ‘Graffiti a New York’ kitapları yan yana durarak İtalya ile New York arasındaki graffiti bağlarını vurguluyor.

Bazı örnekler:

Dergiler

İlk Dalga:

Alleanza Latina (1991, Genova)
Tribe (1991)
Trap
Impatto Nitro (1991, Milano)

İkinci Dalga:

Sudcoast
Wreckage (Ancona, 90’lar sonları)
Yards on fire (2009)
Style Busters (2005)
Spray Assault (1997, Bologna)
Pressure (2000, Bologna)
Juice (1997)
Isi Strozzine (1996)
Adrenalin
Aerosol Condom (90’lar sonları)
FS Report (4 sayı)
10.000 maniacs (3 sayı)
Arcano Revue (1996, Venezia)
Garage Magazine (Pavia)
Onè Sound (1997)
Paper Experience
Biz
Bagnacaoda
Ill Fame (1997, Brindisi)
Collage (Crema, 1996)
Gotaste (Palermo, 2001, 5 sayı)
Hateful (Rome)
Maccaroni (1996, Rome)
Hateful (Rome, 2 sayı)
We are the city (Rome)
Welcome to the jungle! (Rome)
One step beyond (Rome)
Italy’s most wanted
Defrag
081 (Napoli, 1997)
Lettering
Casseurs
Taking Over
First Class
Killcolors
Garage Magazine
Subwaynet (Sadece metrolar
Egowar (Sadece metrolar)
Night Warriors (Sadece metrolar)

Günümüzde:

Arcano2
Cover all
Infa
Dopetrains
Spraytrains
Tuscany Hustlers
FiPiLi
Milano Finest
That’s amore
Ill fame reloaded
Ride the beast
Stricchiddas
Teppism!
Rusty pleasure
Paranoise zine
Morning Glory
Mad about rails
MTTC
FADE
Miles of styles
Trains invaders
Milano finest

İtalyan basılı graff medyasının kabaca bir hikâyesini izlemeye çalışırken, Arte di Frontiera sergi kataloğunun yanı sıra, graffitiyle ilgili içerik barındıran başka öncü kitapların da yayımlandığını ve bazı "proto sokak sanatı" kitaplarının da olduğunu belirtmemekten kaçınılmamalı: Bunlar arasında, Franco Vaccari'nin kamusal alanlardaki yasadışı karalamalar üzerine fotoğraf araştırmalarını (Strip street ve Le tracce), Frogmen'i ve siyasi sloganlar hakkında bir dizi kitabı sayabilirim.

Franco Vaccari’nin ‘strip-street’ kitabı, tekrar eden ‘AGENTZIA’ tipografisi önünde masaya konmuş minimalist kapak tasarımıyla görünüyor.

Odağımızı kesinlikle Amerikan strylewriting'e tutarsak, Rammellzee'nin sergi kataloğunu (The Equation, 1987), Fab 5 Freddy'nin Medusa Gallery'deki sergi kataloğunu (1979) ve son olarak ama en önemlisi, sanatçı Andrea Nelli'nin Graffiti a New York (1976) kitabını görebiliriz. Kültür ve sahneyle uzun yıllardır yakın temas halinde olmamdan kaynaklanan izlenimim, bu yayınların graffiti sahnesinin gelişimi üzerinde neredeyse hiç etkisi olmadığıdır. Buna karşılık, örneğin skateboard dergilerinin rolü çok daha etkili olmuştur; bu dergilerde gerçekten öncü nitelikte graffiti örnekleri yayımlanmış ve 80'lerin sonlarında gazete bayilerinde görünmeye başlamıştır: Skate & Snowboard, XXX ve Skate gibi.

Trap, Ill Fame, Killcolors gibi zine ve dergilerden oluşan geniş koleksiyon, renkli kapaklarıyla İtalya’nın graffiti yayın tarihini gösteren üstten çekim.

Bu, yukarıda bahsedilen kitapların—artık nadir ve son derece değerli nesneler haline gelmiş olanların—zamanla farklı bir anlam ve değer kazanmadığı anlamına gelmez. Graffiti a New York buna iyi bir örnektir: Muhtemelen tesadüf değildir ki bu bir sergi kataloğu değil, graffitinin ilk günlerine dair birinci elden röportajlar ve deneyimler aracılığıyla yapılmış derinlemesine bir analizdi. Kitap, 2012'den itibaren onlarca monograf, dergi ve kitap yayımlayarak train bombing sahnesini güçlü bir şekilde destekleyen Wholetrain Press tarafından 2014'te yeniden basıldı.